Można czasami usłyszeć czy przeczytać "przepraszam za fotki, ale robione komórką". Z drugiej strony można często zobaczyć zdjęcia ze smartfona nie gorsze od tych z lustrzanki.
Od czego to zależy? Głównie od fotografującego. Aparat fotograficzny to tylko narzędzie i od tego jakie wybierze się ustawienia, jaki założy się obiektyw itd. zależy efekt końcowy. Niezależnie od tego czy robimy zdjęcia lustrzanką, kompaktem czy telefonem komórkowym, zasady fotografowania są takie same. Rożnica jest w możliwościach sprzętu i komforcie pracy. Nie jestem specjalistą od fotografowania akwarium, nie będę więc pisał o przygotowaniu samego zbiornika, myślę że warto co najmniej wyczyścić szkiełko czy usunąć na czas fotografowania termometr z przedniej szyby. Znaczenie ma też pora dnia. Ja np. robię zdjęcia wieczorem przez co unikam odbicia okna w szybie akwarium.
Nie można podać gotowej recepty na dobre zdjęcie, tak jak nie da się podać przepisu na prowadzenie akwarium. Zbyt dużo elementów wchodzi w grę. Postaram się tutaj napisać troche o podstawowych ustawieniach aparatu, które maja wpływ na jakość zdjęcia. Może to komuś przyda się nie tylko przy fotografowaniu akwarium
Ważne jest ustawienie rozmiaru i jakości zdjęcia (zakładam że robimy zdjęcia w JPG). Warto wybrać jak najlepszą jakość i jak największy rozmiar, nawet jak zdjęcie będzie tylko do publikacji w internecie a nie do druku. Dlatego że po pierwsze bez utraty jakości zdjęcie zawsze można zmniejszyć a nie zawsze powiększyć. A po drugie nigdy nie wiadomo czy nie okaże się że potrzebne będzie taka fotka w dużym rozmiarze.
Kolejna kwestia to tryb fotografowania. Najczęściej używam trybu manualnego (
M) czasem tryb preselekcji przysłony (
Av) lub preselekcji czasu (
Tv), ponieważ używając tych ustawień mam pełną kontrolę nad ekspozycją. Tryb auto doskonale sprawdza się w dobrych warunkach np. w lecie, na wakacjach. W trudnych dla aparatu warunkach, przy dużych kontrastach (różnicach między jasnymi i ciemnymi elementami obrazu) automatyka ma często problem z prawidłową ekspozycją i zdjęcia często są prześwietlone albo niedoświetlone. Tutaj trzeba też zwrócić uwagę na balans bieli (
WB) który odpowiada za prawidłowe oddanie kolorów na zdjęciu. Najczęściej używany tryb auto, tak jak automatyczna ekspozycja doskonale radzi sobie w typowych warunkach, przy świetle dziennym. Przy oświetleniu sztucznym albo mieszanym już jest gorzej. Balans bieli przy fotografowaniu akwarium najlepiej jest dobrać ręcznie. Ogólnie rzecz biorąc chodzi tutaj o wskazanie automatyce aparatu jaką temperaturę barwową ma światło przy którym robimy zdjęcie. Jak to zrobić wyjaśnia zwykle instrukcja obsługi
Sprawa jest prosta przy typowych źródłach światła. Np. przy białych świetlówkach trzeba wybrać "światło fluorescencyjne":
- 4.jpg
- Ustawienia predefiniowane balansu bieli.
- (72.2 KiB) Pobrane 9570 razy
A jak znamy temperaturę barwową źródła światła to można ustawić ją w Kelwinach (
K). Trudniej jest przy świetle mieszanym. Często jest tak w lampach ledowych, gdzie często wymieszane są diody o różnych temperaturach barwowych: biały zimny, biały ciepły, czerwony, niebieski, FS ... Podobnie jest przy świetlówkach o różnych temperaturach barwowych. Można zdać się na automatykę aparatu i liczyć na to że trafi:
- WB.jpg
- Różne ustawienia WB
- (748.26 KiB) Pobrane 12724 razy
Ale najczęściej wtedy zdjęcia wychodzą zielone, fioletowe, różowe, niebieskie ... No to jak tu ustawić balans bieli? Wtedy pomocny jest często spotykany w trochę bardziej zaawansowanych aparatach fotograficznych tryb ustawiania WB według wzorca. Polega on na wykonaniu zdjęcia białej (lub szarej) powierzchni w takim mieszanym świetle i "wskazanie" automatyce aparatu że ta powierzchnia powinna być biała (szara). Jak to zrobić pokażę na przykładzie lustrzanki Canon (taką mam pod ręką). Trzeba zrobić zdjęcie np. kawałka białego plastiku włożonego do akwarium tak żeby wypełnił on cały kadr:
- 1.jpg
- Zdjęcie białej płaszczyzny
- (71.97 KiB) Pobrane 9570 razy
W menu aparatu wybieramy ręczny WB (według wzorca bieli) zatwierdzamy:
- 2.jpg
- (201.85 KiB) Pobrane 12724 razy
Trzeba jeszcze ustawić balans bieli na wzorzec:
- 5.jpg
- (100 KiB) Pobrane 9570 razy
i teraz przy takim oświetleniu aparat będzie prawidłowo rejestrował kolory.
Trzeba wspomnieć o czułości matrycy (
ISO). W każdym aparacie jest możliwość manualnego ustawienia czułości. Warto użyć jak najmniejszej wartości bo wtedy uzyskamy najlepszą jakość zdjęcia (najmniejsze zaszumienie). Najczęściej jednak używamy wyższych wartości ze względu na potrzebę użycia krótszego czasu lub przymknięcia przysłony (np. dla uzyskania większej głębi ostrości), co wymaga większej ilości światła albo właśnie wyższej wartości ISO.
Obiektywy to temat tak szeroki że miejsca tu nie wystarczy. Wspomnę tylko o kilku rzeczach. Przysłona - im mniejszy numer (większy otwór przysłony) tym trzeba mniej światła dla zarejestrowania obrazu, oraz jest mniejsza głębia ostrości. Przy większych numerach (mniejszy otwór przysłony) potrzeba więcej światła oraz jest większa głębia ostrości. Ogniskowa - im mniejsza tym obiektyw ma większy kąt widzenia (szerokokątny), im większa tym mniejszy kąt widzenia (teleobiektyw). Jak np, nie ma miejsca żeby odejść dalej od zbiornika, a chcemy zmieścić cały na zdjęciu wtedy użyjemy obiektywu szerokokątnego. Wadą takich obiektywów jest dystorsja obrazu która powoduje zniekształcenia. Aby tego uniknąć trzeba odsunąć się od akwarium, ale wtedy wychodzi ono na zdjęciu zbyt małe, wtedy można użyć obiektywu z dłuższą ogniskową. Te same zasady obowiązują przy obiektywach zmiennoogniskowych (tzw. „zoom”).
Bardzo przydaje się statyw, nie dlatego że nie można fotografować akwarium z ręki. Można, bo przecież używa się krótkich czasów migawki ze względu na ryby, które są zwykle bardzo ruchliwe. Aby zarejestrowały się bez rozmycia trzeba użyć czasów naświetlania w okolicach 1/100 s. Statyw natomiast bardzo ułatwia ustawienie kadru. Łatwiej wtedy uzyskać zdjęcia proste, nieprzekrzywione i z ładnie i równo pokazanymi liniami zbiornika.
Światło jak wiadomo jest niezbędne do wykonania fotografii, w końcu jest to "rysowanie światłem". Tutaj ważna uwaga: nie fotografujemy akwarium z lampą błyskową! Można użyć lampy skierowanej na sufit ale najlepiej zrobić zdjęcie przy świetle od lamp akwariowych. Uzyska się wtedy ładny efekt oświetlonego zbiornika i przyciemnionego otoczenia. Warto zwrócić uwagę na wysokość lampy nad zbiornikiem. Światło umieszczone nisko, tuż nad taflą wody będzie dawało zdjęcia bardziej kontrastowe z mocniej oświetloną częścią górną i ciemniejszą częścią dolną. Światło umieszczone wyżej daje oświetlenie bardziej równomierne, mniej kontrastowe. Trzeba zwrócić uwagę na kąt świecenia lampy. Belka na T5 umieszczona wysoko będzie świecić w obiektyw bardziej, niż lampa na diodach power led z soczewkami 60 stopni. Wąski strumień światła nie będzie przeszkadzał gdy obiektyw ma założoną osłonę przeciwsłoneczną, ale szeroki kąt świecenia lampy wymaga działania. Przednią soczewkę obiektywu trzeba jakoś osłonić przed takim światłem, można też odsunąć się od zbiornika (teleobiektyw) ważne żeby światło od lampy nie padało bezpośrednio na obiektyw. Mimo wysoko umieszczonej lampy i tak często górna część zbiornika jest zbyt mocno oświetlona. Tutaj można pomóc szary filtr połówkowy. Można także w procesie obróbki zdjęcia dopasować jasność poszczególnych części obrazu.
Czas na zrobienie zrobienia zdjęcia. Ja robię tak: ustawiam w aparacie rozmiar, jakość zdjęcia i balans bieli. Nie robię tego gdy fotografuję w trybie RAW, ale o tym napiszę w drugiej części. Aparat ustawiam na statywie w takiej odległości od zbiornika jaka wynika z ilości miejsca, posiadanego obiektywu itp. Na podglądzie na wyświetlaczu aparatu mogę wtedy spokojnie ustalić kadr. Można ustawić się dokładnie na wprost akwarium, np. do zdjęcia konkursowego, można podnieść aparat i pokazać zbiornik od góry,
można obniżyć aparat i pokazać zbiornik od dołu
(ciekawie wyglądają
rośliny i ryby odbijające się jak w lustrze od powierzchni wody) Nic nie stoi na przeszkodzie aby zrobić zdjęcie z boku, czy po skosie.
- _MG_5243.jpg
- Zdjęcie po skosie
- (786.59 KiB) Pobrane 12724 razy
Zwłaszcza przy zdjęciach robionych po skosie można uzyskać bardzo rożne efekty, używając obiektywów o różnych ogniskowych. Teraz ustawiam ekspozycję. Używam trybu manualnego. Ustawiam czas naświetlania np. na 1/100 s (przy bardzo ruchliwych rybkach może być potrzebne jego skrócenie, przy spokojnych można go wydłużyć) Dobieram przysłonę tak żeby w najjaśniejszych miejscach (np. liście roślin tuż pod powierzchnią wody) nie były prześwietlone. Wprawdzie wtedy cienie wyjdą ciemne ale to później poprawiam obróbką. Jak nie mogę ustawić potrzebnych parametrów to koryguję ISO. Robię po kilka, kilkanaście zdjęć z jednego ujęcia i później wybieram takie, gdzie np. rybki ładnie zapozowały. Takie zdjęcie prosto z aparatu zrobione w JPG, przy prawidłowej ekspozycji i balansie bieli może już właściwie być użyte:
- _MG_9098.jpg
- Zdjęcie prosto z aparatu
- (607.13 KiB) Pobrane 12724 razy
Ale warto troszkę popracować nad nim w komputerze, efekty będą na pewno lepsze. Ale o tym i o RAW postaram się napisać trochę w najbliższym czasie.