Zasady aranżacji zbiorników roślinnych (Aquascaping - Szkoła Amano)

Aquascaping

W ostatnich latach pojęcie aquascapingu stało się dobrze znane wśród akwarystów na całym świecie. Japoński geniusz, Takashi Amano zapoczątkował swoimi książkami nowy styl w akwarystyce. Od tego czasu klasyczne gromadzenie roślin, pięknych skałek i korzeni nie jest już celem wielu akwarystów. Aquascaping stał się cenioną gałęzią sztuki.

Niniejszy artykuł został oparty na stylu oraz zasadach Akwarium Naturalnego, uzupełnionych moimi własnymi przemyśleniami oraz doświadczeniami. To jaki rodzaj podwodnego krajobrazu staramy się osiągnąć jest zawsze wynikiem naszych własnych upodobań. Wiele osób podziwia piękne, japońskie akwaria roślinne, ale nie czuje się na siłach stworzyć coś podobnego we własnym zbiorniku. Wbrew pozorom, to czy jesteśmy w stanie uzyskać podobne rezultaty nie zależy od naszego doświadczenia, gdyż założenie i utrzymanie pięknego Akwarium Naturalnego nie jest wcale trudniejsze niż zwykłego zbiornika. Jedyną różnicą jest przemyślany dobór roślin oraz różnych dodatków. Wiele osób nie ma jednak wystarczającej wiary w siebie aby spróbować. Niniejszy artykuł dostarczy ci podstawowych wskazówek, jeżeli będziesz przestrzegać tych zasad, osiągniesz swój cel.

Termin Akwarium Naturalnego (AN) wprowadzony przez Amano jest często źle interpretowany. Celem AN nie jest wierne odwzorowanie określonego biotopu występującego w danym regionie, a raczej stworzenie podwodnego pejzażu. Pejzażu widzianego wcześniej w naturze, ale nie pod powierzchnią wody.

Sama zaczynałam od prób kopiowania prac Amano. Wkrótce jednak zrozumiałam, że nie da się skopiować niczego, czego częścią są żywe organizmy. Niemniej na początku, kopiowanie ulubionego zbiornika roślinnego to dobra praktyka. Automatycznie zaczniesz wówczas używać właściwych roślin, odpowiednio układać kamienie i zostawiać wolną przestrzeń, która doda twojemu zbiornikowi optycznej głębi. Z czasem wypracujesz swój własny styl i być może polubisz go nawet bardziej niż ten, który starałeś się skopiować.

W następnej kolejności zaczniesz zakładać swoje zbiorniki z myślą o krajobrazie, który kiedyś widziałeś i bardzo polubiłeś. Może być to jedynie drobne skupisko skałek w górach albo też wielka polana leśna. Każdy ma swoje upodobania, więc każdy wybierze inny krajobraz i wypracuje odrębny styl.

W Akwarium Naturalnym rośliny WRAZ z rybami stanowią kluczowe elementy zbiornika. Zazwyczaj zapewniając odpowiednie warunki do wzrostu roślin robisz to tym samym również dla swoich ryb. Gdy rośliny mają wszystko czego potrzebują do dobrego wzrostu, jednocześnie zapewniają także odpowiednie warunki rybom. Rośliny zużywają nadmiar nutrientów znajdujących się w wodzie, które mogą doprowadzić do niebezpiecznego wzrostu poziomu azotanów. Produkują również tlen, który jest rybom absolutnie niezbędny do życia.

POWTARZAM: Ten krótki artykuł pomoże ci stworzyć piękne akwarium roślinne. Takie jakie nieraz oglądałeś w książkach lub w internecie myśląc, że nigdy nie uda ci się nic podobnego uzyskać.

W takim razie do dzieła:

1. Wyobraźnia
Podczas urządzania akwarium roślinnego wyobraźnia jest rzeczą podstawową. Stwórz sobie w myślach obraz dostępnych roślin, kamieni, korzeni itp. Spróbuj poumieszczać je w różnych układach. Jeśli nie jesteś w stanie tego zrobić, lepiej zacznij od próby skopiowania zbiornika, który zrobił na tobie wrażenie. Z czasem tworzenie wyimaginowanych krajobrazów stanie się łatwiejsze. Masz już w myślach obraz swojego przyszłego zbiornika? W takim razie możemy zaczynać.

2. Wybór tła
W tym przypadku dostępnych jest wiele rożnych rozwiązań. Niektórzy używają korka, inni drewna, jeszcze inni malują tylną szybę zbiornika lub stosują folię samoprzylepną. To na co się zdecydujesz nie jest istotne. Pamiętaj jednak, że o ile twój zbiornik nie będzie ustawiony w centrum pomieszczenia zawsze należy zastosować tło. Widok białej ściany oraz plątaniny przewodów i rurek z pewnością nie doda twojemu akwarium urody.
Jeżeli wybrałeś farbę lub folię samoprzylepną zastosuj kolor czarny lub niebieski. Barwy te dadzą twojemu zbiornikowi wspaniały kontrast oraz ułatwią skupienie wzroku na wystroju akwarium. Nie chciałbyś pewnie żeby ludzie podziwiający twoje dzieło największą uwagę zwracali na tło tylko dlatego, że jest czerwone?

3. Wybór podłoża Żaden zbiornik, w którym użyto by żwiru w kolorze jaskrawozielonym, niebieskim czy różowym nie wyglądałby naturalnie. Lepiej wybierz więc podłoże o barwie brązowej, szarej lub czarnej. Istnieją różne rodzaje substratów, w jednych rośliny czują się lepiej, w innych natomiast gorzej. Zanim się na coś zdecydujesz zasięgnij opinii doświadczonych akwarystów.

4. Wybór kształtu kompozycji roślinnej
Można tu wyróżnić kilka podstawowych rodzajów:

• Układ wklęsły (wysoko po bokach, nisko pośrodku).

• Układ wypukły (odwrotny do powyższego, nisko po bokach, wysoko w centrum). Jak widać na poniższym zdjęciu, kształt ten można uzyskać nie tylko przy pomocy roślin.

• Układ trójkątny (wysoko z jednej strony, występuje obniżenie w kierunku przeciwnego końca zbiornika).

• Układ prostokątny (duża wysokość na całej długości akwarium). Tego układu powinieneś unikać, gdyż nie zapewnia on obszarów wolnej przestrzeni, tak ważnych dla stworzenia wrażenia głębi. Czasami więc mniej daje w efekcie znacznie więcej.

5. Wybór dodatków
Wielu akwarystów przez długi czas poszukuje idealnego fragmentu korzenia lub skałki. Gdy w końcu ich starania kończą się sukcesem, wkładają go do zbiornika i.... nie są usatysfakcjonowani jego wyglądem.

W przypadku kamieni i skałek szczególnie ważne jest to by nie umieszczać jednego, nawet szczególnie pięknego fragmentu, a kilka tego samego typu lecz o różnych rozmiarach. Pojedynczy kamień w akwarium zawsze będzie wyglądał sztucznie, jednak gdy umieścisz dwa lub więcej zaczną one wyglądać naturalnie. No dobrze, wiem że istnieje coś takiego jak Ayers Rock (największy monolit świata znajdujący się w Australii przyp. tłum.), ale przyznasz chyba, że nie wygląda to naturalnie? Przepraszam wszystkich Australijczyków, nie miałam oczywiście zamiaru was obrazić.

Teraz weź przygotowane wcześniej kamienie czy też korzenie i ustaw je w kształt trójkąta (oczywiście o ile jest ich co najmniej trzy). Największy z nich (o ile jest odpowiednio duży) zazwyczaj stanie się punktem centralnym, zastanów się więc dobrze gdzie go umieścić (patrz punkt nr 6). Nigdy nie używaj różnych typów skałek lub korzeni w jednym zbiorniku. Możesz umieścić nawet najbrzydsze kamienie jakie w życiu widziałeś, o ile tylko są one tego samego rodzaju. Przyrzekam, że będą wyglądać dobrze, o ile tylko ustawisz je w odpowiedni sposób (nie wiem jednak czy zadziała to również w przypadku czerwonych cegieł).

6. Umiejscowienie punktu centralnego
By stworzyć aranżację przyjemną dla oka musisz umiejscowić w zbiorniku jeden, lub dwa (nigdy więcej!) punkty centralne, na których będzie się w pierwszej kolejności skupiał wzrok obserwatora. Takim punktem jest zazwyczaj obiekt, na który przyjemnie się patrzy. Może być nim skałka, korzeń lub też piękna roślina (bądź grupa roślin). W tym miejscu należałoby wspomnieć o tzw. "zasadzie złotego podziału".
Na pewno próbowałeś kiedyś umieścić swoją najpiękniejszą roślinę w samym środku zbiornika. Nie wyglądało to zbyt dobrze, prawda? Było to spowodowane tym, że w przypadku symetrycznej kompozycji oczy oglądającego mają tendencję do błądzenia z lewa na prawo, tam i z powrotem.... Z pewnością nie stwarza to relaksującej atmosfery podczas obserwacji zbiornika. Greccy filozofowie i matematycy dawno temu odkryli, że najbardziej miłym dla oka stosunkiem jest 1:1,618. Eeee słucham?

Pozwól, że wyjaśnię to na prostym przykładzie. Gdy pijesz kawę mieszasz jedną cześć mleka z pięcioma częściami kawy (to oczywiście tylko przykładowe wartości). Masz więc w tym przypadku stosunek 1:5. Wracając do tematu, żeby znaleźć właściwe miejsce na punkt centralny musisz podzielić długość zbiornika na dwie części. Jeżeli jedna ma długość równą 1 to druga musi mieć 1,618. Jak to zrobić? Otóż wcale nie potrzeba tu wyższej matematyki, wystarczy tylko zmierzyć długość akwarium i podzielić ją przez 2,618. Uzyskaną ilość centymetrów należy następnie odmierzyć z jednej strony zbiornika i zaznaczyć. Stosunek tej długości do pozostałej części zbiornika będzie wynosił dokładnie 1:1,618. Właśnie w tym miejscu powinieneś umieścić kluczowy element wystroju.



Lepiej nie umieszczać dwóch punktów centralnych w stosunkowo małych zbiornikach (poniżej ok. 250L). Nigdy nie próbuj zastosować więcej niż dwóch takich punktów w jednym akwarium.

7. Pierwszy, drugi i tylny plan.
Podstawowym warunkiem niezbędnym do tego by twoje akwarium uzyskało wrażenie głębi jest użycie roślin o niewielkiej wysokości. Wykorzystanie roślin wysokich nie jest natomiast niezbędne, gdyż mogą je zastąpić odpowiednio umiejscowione tarasy, skałki bądź korzenie. Jeżeli nie posiadasz tych elementów w swoim zbiorniku powinieneś wykorzystać również wysokie rośliny, które stworzą efektowny tylny plan.

Amano często używa w swoich zbiornikach wgłębki (Riccia fluitans) oraz Glossostigma elatinoides. Uprawa tej ostatniej może jednak stanowić problem, czasem nawet dla zaawansowanych akwarystów. Wgłębka jest zdecydowanie mniej wymagającym gatunkiem. W archiwum tego forum ("The all wet thumb community" przyp. tłum.) znajdziesz artykuł na temat jej uprawy.

Na pierwszy plan doskonale nadają się również rośliny z rodzaju Eleocharis (ponikło). Uwaga: glossostigma i eleocharis nie powinny być sadzone w takiej postaci w jakiej kupuje się je w sklepie. Trzeba je wcześniej podzielić na drobne pęczki, które następnie należy posadzić oddzielnie. Umożliwi to szybkie rozrośnięcie się roślin oraz zredukuje ryzyko ich utraty. Eleocharis po posadzeniu należy przyciąć do wysokości 1-2 cm, inaczej stare liście, które wyrosły w warunkach emersyjnych (ponad powierzchnia wody przyp. tłum.) zaczną gnić i pokryją się glonami.

8. Kolejność sadzenia roślin
W pierwszej kolejności należy posadzić (ustawić) punkt centralny. Następnie umieszczamy rośliny pierwszego planu. Później obsadzamy drugi plan, a na samym końcu tylną ścianę zbiornika. Zawsze staraj się sadzić rośliny bardzo gęsto.

W zbiornikach roślinnych szczególnie dobrze sprawdzają się rośliny łodygowe. Wielu drobnolistnym gatunkom takim jak: Micranthemum micranthemoides, M. umbrosum, Mayaca sellowiana czy Rotala indica można z łatwością nadać pożądany kształt przy pomocy nożyczek. Oczywiście pod warunkiem, że zostały posadzone odpowiednio gęsto. Weź dwa lub trzy pędy i posadź je przy pomocy pęsety. Centymetr czy dwa obok umieść kolejną porcję roślin itd. Im gęściej uda ci się je posadzić tym prędzej twój zbiornik uzyska pożądany wygląd. W początkowym etapie gdy nie ma się jeszcze wystarczającej ilości roślin można je łatwo namnażać odcinając wierzchołki i sadząc je pomiędzy starymi pędami. Pozostawione ukorzenione części roślin wkrótce wypuszczą nowe pędy.

9. Kształt i kolor liści
Zawsze dobrze jest używać roślin o różnym rozmiarze i/lub kolorze liści. Przysporzy to twojemu akwarium wrażenia głębi oraz naturalności. Jeżeli zbiornik nie jest duży (poniżej 200 litrów) lepiej zastosować głównie rośliny o niewielkich liściach. Dzięki temu będzie on wyglądał na większy niż jest w rzeczywistości.

Wspaniały kontrast można uzyskać dzięki wykorzystaniu roślin o czerwonych liściach. Należy jednak uważać, gdyż pojedyncza, czerwona roślina może przyjąć rolę punktu centralnego. Jeżeli wcześniej wybrałeś już w tym celu jakiś inny obiekt może to spowodować, że wzrok obserwatora będzie oscylował między jednym takim punktem a drugim.

10. Ryby
Nie należy wpuszczać ryb do akwarium zaraz po jego założeniu. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykułach na temat startu zbiorników roślinnych dostępnych w sieci.

Moim zdaniem (i nie tylko moim) lepiej jest zdecydować się na stado drobnych ryb, niż na kilka dużych gatunków, z których każdy będzie reprezentowany przez niewielką ilość osobników. Wielkie stado neonów lub razbor sprawi, że twój zbiornik będzie wyglądał na znacznie większy niż jest w rzeczywistości, szczególnie na zdjęciach. Oczywiście masz zamiar wziąć udział w konkursie na najlepsze akwarium roślinne, prawda?!

Wybierz ryby, które nie będą niszczyły wystroju akwarium. Wiele gatunków ma skłonności do kopania w podłożu, łatwo się domyślić, że nie wpłyną one najlepiej na pracowicie wypielęgnowany dywan roślin pierwszego planu. Pamiętaj również o tym, że wiele ryb, które są małe w momencie zakupu z łatwością może osiągnąć połowę długości twojego akwarium. Nie wyjdzie to na dobre ani twojemu zbiornikowi ani samej rybie, zawsze warto więc zasięgnąć informacji na temat gatunków, które planuje się nabyć. Czasem lepiej jest jednak szukać informacji w sieci, gdyż wielu właścicieli sklepów zoologicznych jest w stanie powiedzieć wszystko aby tylko sprzedać towar klientowi. Ryba, która według informacji sprzedawcy dorasta do niewielkich rozmiarów dziwnym trafem może osiągnąć rozmiary małego rekina.

11. Utrzymanie zbiornika
Założenie zbiornika roślinnego to jedno. Natomiast utrzymanie jego wyglądu oraz kondycji na odpowiednim poziomie przez długi czas to zupełnie inna sprawa. Aby osiągnąć swój cel musisz regularnie przycinać rośliny, podmieniać wodę oraz mieć dobrze zbilansowane nawożenie, a także odpowiedni poziom oświetlenia i CO2. Z czasem gdy rośliny podrosną być może będziesz nawet musiał wymienić niektóre z nich na inne, gdyż nie będą wyglądać tak jak to sobie na początku wyobrażałeś.

Obecnie założenie i utrzymanie zbiornika roślinnego nie jest takie trudne dzięki dużej dostępności informacji, szczególnie na tym forum. Musisz jedynie uwierzyć w siebie i spróbować. Mam nadzieję, że mój artykuł ci w tym pomógł!

Autor: Birgit & Wolfgang (zródło) Tłumaczył: Marcin Baranowski
Kopiowanie bez zgody i wiedzy autorów zabronione